Zo mooi is de Pauwenstaart-parure

Volgende week gaan koning Willem-Alexander en koningin Máxima naar Slowakije voor een staatsbezoek. Om alvast in de stemming te komen, duiken we in de wereld van pracht en praal. Of beter gezegd: in de wereld van de pauwenstaart-parure.

Zoals de vaste bezoekers van deze site wel weten, is een parure een set juwelen. De pauwenstaart-parure bestaat uit een diadeem, collier en een grote broche (devant de corsage).

De parure werd in 1897 gemaakt voor Wilhelmina, die het jaar erna ingehuldigd zou worden. Voor de set werden robijnen uit de nalatenschap van koningin Sophie gebruikt. De Frankfurter juwelier E. Schürmann kreeg de opdracht.

Wilhelmina werd meermaals met de juwelen gezien. Omdat zij ze zag als privébezit, kon ze ermee doen wat ze wilde. Dat werd ook wel duidelijk op 31 januari 1959, de 21e verjaardag van prinses Beatrix. Niet de jarige Jet, maar prinses Irene ontving van haar grootmoeder de pauwenstaartparure. De Spaanse ambassadeur, José María Ruiz de Arana y Bauer, hertog van Baena was getuige. In zijn boek „The Dutch Puzzle“ doet hij verslag van deze gebeurtenis:

‘Grootmoeder Wilhelmina had de wens te kennen gegeven dat zij voornemens was voor deze gelegenheid een bezoek aan Soestdijk te brengen. Al het mogelijke werd gedaan om ervoor te zorgen dat niets haar misnoegen zou kunnen opwekken. Wilhelmina voegde zich bij het familiefeest en kwam tegen theetijd plotseling met een geschenk voor de dag. Nu was het, zoals ik al zei, de verjaardag van prinses Beatrix, maar het pakje van bescheiden afmetingen en in bruin papier gewikkeld, werd Irene in de handen geduwd. Iedereen stond verbluft te kijken, maar Irene moest het natuurlijk wel aannemen. Zij maakte het pakje open en vond tot haar vreugde een schitterende parure van robijnen en diamanten, een koningin waardig. Er was geen twijfel mogelijk: het geschenk was bestemd voor Irene. Beatrix kreeg niets. Iedereen hield zich goed. Irene straalde, zij het wat verlegen, Beatrix prees het geschenk met stoïcijnse goedmoedigheid en de anderen stemden met haar in. Maar toen Wilhelmina was vertrokken, kwamen de tongen los…’

De jaren zestig en zeventig

Dat prinses Irene in de jaren zestig veelvuldig gezien werd met de pauwenstaart-parure zal niemand verbazen.

Omdat het de broche, het diadeem en het collier sterk op elkaar lijken, is het bij het analyseren van de juwelen belangrijk om de stenen te tellen. De broche heeft negen veren, het diadeem 7 en het collier 5.

Mede dankzij het tellen weten we nu dat koningin Juliana in de jaren vijftig/zestig het collier ook wel op haar hoofd droeg.

Op de foto hierboven zie je Juliana met een riante struisvogelwaaier. Achter de accessoire gaat de devant de corsage schuil, zoals je hieronder kunt zien. Anders dan vaak wordt beweerd heeft Juliana dit juweel dus ook gedragen.

Op onderstaande foto draagt prinses Irene het centrale deel van de devant de corsage (borstsieraad) als haarkam (aigrette). Het centrale deel van het diadeem draagt ze als broche.

Wat misschien ook al wel opgevallen is, is dat het collier op verschillende manieren gedragen kan worden. Strak versus losjes om de hals, en ook qua vorm is er van alles mogelijk. Dat komt doordat de koninklijke juwelen dankzij een systeem van haakjes en schroefjes demontabel zijn.

Hier zien we prinses Irene met een vereenvoudigde versie van het collier. Op haar hoofd draagt ze het diadeem van de parure en op haar jurk zien we een vereenvoudigde versie van de devant de corsage.

Mysterie

In de jaren zeventig werd prinses Irene nog met het diadeem en collier gezien, maar vervolgens verdwenen beide juwelen buiten beeld. Alleen een nieuwe versie van de pauwenstaart-broche (rechts) dook zo af en toe nog eens op.

Door de jaren heen ontstonden er wilde verhalen. Zo zouden het collier en diadeem verkocht zijn door de prinses. Groot was dan ook de blijdschap en verrassing toen Máxima in 2009 met het diadeem werd gezien tijdens het staatsbezoek van het Zweedse koningspaar.

Inmiddels is het diadeem vijf keer bij Máxima opgedoken.

1. Staatsbezoek Zweden, april 2009
2. Staatsbezoek Oman, januari 2012
3. Staatsbezoek Polen, juni 2014
4. Staatsbezoek Canada, mei 2015
5. Staatsbezoek van Singapore, november 2018

Máxima en de broche

De broche is inmiddels zeven keer in beeld gekomen bij de koningin.

Het ‘verdwenen’ collier

Máxima toverde ook het collier weer tevoorschijn. Tijdens een diner met de Duitse bondspresident Gauck in 2017 kwam het juweel weer in beeld.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Renske, Gert Jan en Edwin Fellner, waarvoor hartelijk dank.