Welke tiara’s staan tot koningin Mary’s beschikking?

Hoera, de Deense kroonprinses Mary is koningin! Een blijde gebeurtenis, vooral omdat haar schoonmoeder koningin Margrethe dit nog mee mag maken. Moderator Petra is benieuwd over welke tiara’s Mary kan beschikken nu ze koningin is. In deze blog praat ze jullie bij.

Vrouwelijke leden van de koninklijke familie dragen bij bijzondere evenementen graag historische sieraden. Het gaat hierbij om gebeurtenissen zoals staatsbezoeken, de nieuwjaarsontvangst op 1 januari en andere grote evenementen. Vaak worden er dan tiara’s gedragen. Deze zijn er als parure (set), bijvoorbeeld een tiara met oorbellen, een collier en eventueel een armband.

Kroonjuwelen

Een deel van de sieraden zijn kroonjuwelen. Ze zijn eigendom van de ‘Løsørefideikommis’ van het Deense Koninklijk Huis. Deze stichting zorgt ervoor dat de juwelen bewaard blijven voor de regerende Royals van het Deense koninklijk huis. Daarnaast zijn er sieraden die particulier eigendom zijn van het Koninklijk Huis.

Tot de Løsørefideikommis, de juwelen die bij de Kroon horen, behoren 4 sets met juwelen.

• Briljanten parure: deze set van briljant geslepen diamanten bestaat uit een collier met pendanten, oorhangers en een grotere broche. De set is in 1840 gemaakt door juwelier Weisshaupt. Op de foto hieronder zie je koningin Margrethe met de complete parure, gecombineerd met de Floral Aigrette tiara, die niet bij deze set hoort.

Nu Mary koningin is geworden, mag zij ook gebruik maken van deze mooie set.

• Parel robijn parure: deze parure heeft geen diadeem, maar bevat wel een behoorlijke collectie juwelen. De set is gemaakt van diamanten, robijnen en parels. Net als de andere kroonjuwelen, mogen deze alleen gedragen worden door de koningin. Het grote collier bestaat uit 19 grote parels. Dit is het oudste stuk uit de collectie (rond het jaar 1600 ontworpen). Koningin Charlotte Amalie, de echtgenote van koning Christian V, was de eigenaresse van het collier. De set bestaat verder uit drie broches: een grote broche met diamanten, robijnen en parels, een kleinere broche met parels en een nog kleinere broche met parels. Ook zijn er twee sets oorhangers: een met diamanten en robijnen en een met diamanten, robijnen en parels. De rest van deze set is in 1840 door juwelier Weishaupt gemaakt voor koningin Caroline Amalie, de echtgenote van koning Christian VIII. Koningin Margrethe heeft de juwelen veel gedragen. Regelmatig combineerde ze de juwelen met andere sets of tiara’s. We zien koningin Margrethe op onderstaande foto met de broche (de grote broche in het midden), het parelcollier en de grote oorhangers met robijnen en parels, uit de parel en robijn parure. De tiara maakt geen onderdeel uit van deze set en ook niet van de kroonjuwelen. De tiara wordt de Oranje Nassau tiara genoemd, waarover later in deze blog meer.

• Rozensteenparure: deze parure bestaat uit een collier, een grote broche en twee kleinere broches en zijn gemaakt van roosgeslepen diamanten. Het werd ontworpen door juwelier Weisshaupt voor prinses Charlotte Amalie, de zus van koning Christian VI. Het collier op onderstaande foto is vermoedelijk het collier uit deze parure. De andere juwelen horen daar niet bij!

• Diamanten smaragden parure: de parure bestaat uit een tiara, een collier, een broche en oorbellen. In de set zijn maar liefst 2650 diamanten en 67 smaragden verwerkt. De parure werd in 1840 gemaakt door juwelier Weisshaupt voor koning Christian VIII, die het cadeau gaf aan zijn echtgenote, koningin Caroline Amalie, bij de geboorte van Frederik V.

Deze vier sets kan koningin Mary vanaf nu gaan gebruiken, net als de  Rosenstenbukkettet-broches die je hieronder ziet. Er is een hele set van deze broches, die helaas nog maar 1 keer gedragen zijn. Hopelijk brengt koningin Mary daar verandering in. De foto’s van fotograaf Iben Kaufmann ontving ik van een medewerkster van Rosenborg slot, waarvoor hartelijk dank!

Als de kroonjuwelen niet gebruikt worden, worden ze tentoongesteld in de beveiligde kelder onder kasteel Rosenborg. De kroonjuwelen moeten altijd in Denemarken blijven. Dit betekent, dat ze niet mee genomen mogen worden op bezoek naar het buitenland. Daarnaast mogen ze alleen gedragen worden door de koningin.

Historie

Koningin Sophie Magdalene, de echtgenote van koning Christian VI, besloot in haar testament uit 1746 dat de juwelen niet naar personen mochten gaan, maar altijd beschikbaar moesten zijn voor de zittende koningin van het land. Ze vond dat er in het koninklijk huis maar weinig juwelen waren, en al helemaal geen kroonjuwelen. De meeste originele sieraden van koningin Sophie Magdalena, zijn vermaakt door latere koninginnen, toen de sieradenmode veranderde. De kroonjuwelensets zoals ze nu zijn, zijn naar het ontwerp van koningin Caroline Amalie, de vrouw van koning Christian VIII.

Loose Trust Committee

Een andere groep sieraden wordt bewaard in het Koninklijke Løsørefideikommis, in het Engels zouden ze over Royal Loose Trust Committee spreken. Deze werd in 1910 opgericht door koning Frederik VIII en koningin Lovisa. Het doel was het verzamelen en veiligstellen van goud, zilver en andere waardevolle spullen, die in de familie bewaard moeten blijven en niet mogen worden verdeeld. Ze moeten van koning op koning van het Deense koninklijk huis overgaan. Ze zijn dus geen eigendom van de kroon, maar van de regerende vorst.

In deze Stichting, zit onder andere de Oranje Nassau set, bestaand uit een tiara, een collier, oorbellen en broches. De set heet zo omdat prinses Louise van Pruissen ze kreeg bij haar huwelijk met de Nederlandse prins Frederik. Om de gedeelde geschiedenis te vieren droeg Margrethe het diadeem vaak bij een Nederlands feestje of staatsbezoek.

Daarnaast een groot diamanten collier, genaamd de Rivière, en het diamanten frame met het koninklijk portret, wat door de koningin gedragen wordt op een gala. Koningin Mary kan de Oranje Nassau set dragen, evenals het diamanten collier.

Privé tiara’s

Mary’s huwelijkstiara: Koningin Mary heeft ook een aantal juwelen in eigen bezit. Zo kreeg ze onderstaande tiara als huwelijksgeschenk van haar schoonouders. De afkomst is niet bekend. De tiara kan ook als collier gedragen worden, of worden uitgebreid met parels.

Koningin Mary’s tiara met robijnen en spinel zie je op onderstaande foto. Deze tiara kan ook als collier gedragen worden.

Robijnen parure: Kroonprins Frederik erfde in 2000 na het overlijden van zijn grootmoeder koningin Ingrid, de robijnen parure van haar. Ze schonk deze aan hem, zodat zijn toekomstige vrouw deze zou kunnen dragen. En zodoende mag Mary de parure nu gebruiken, wat ze dan ook regelmatig doet. Persoonlijk vind ik deze parure prachtig!

Midnight tiara: Charlotte Lynngaard ontwierp deze tiara voor een tentoonstelling in 2009. De tentoonstelling werd gehouden in het museum van Amalienborg. Er werden hier oudere en modernere tiara’s tentoongesteld. De tiara laat bladeren zien van 18 karaats witgoud, rosé-goud en geoxideerd zilver, die zijn bevestigd aan takjes. Tussendoor zijn maanstenen en diamanten bevestigen. De tiara stelt een maanverlichte sterrenhemel voor. Naast de tiara zijn er ook oorbellen en een broche. De tiara is geen eigendom van Mary, maar zij is wel de exclusieve lener van de tiara. De juwelier blijft eigenaar, maar zal de tiara nooit verkopen.

Saffieren Connaught broche: de broche bestaat uit een saffier, die is omringt met diamanten. Aan beide kanten hangt een kort parelsnoertje. De broche was oorspronkelijk van prinses Louise Margrethe van Pruissen. Zij trad in het huwelijk met de hertog van Connaught. Een van de huwelijksgeschenken was deze broche, die cadeau was gegeven door kolonel Stannerly. Dochter prinses Louise erfde de broche. Zij nam de broche mee naar Zweden, toen ze trouwde met Gustaf IV Adolf van Zweden. De broche zou in die tijd wel wat zijn aangepast. Koningin Ingrid kreeg de broche en bracht hem naar Denemarken. Margrethe erfde de broche van haar moeder en gaf het in 2006 aan toenmalig kroonprinses Mary, bij de geboorte van prins Christian. Mary droeg de broche bij de doop van prins Christian en bij de doop van Vincent en Josephine.

Welke tiara’s staan niet tot Mary’s beschikking?

Note: met het schrijven van deze blog, kwam ik zoveel informatie tegen over de Deense juwelen, dat ik besloten heb om alle tiara’s te laten zien. Dat wil zeggen: ook degene die van koningin Margrethe en prinses Marie zelf zijn. Daarnaast zijn er nog verschillende tiara’s die in het verleden toebehoorden aan Deense Royals en vaak via andere koningshuizen zijn binnen gekomen, door middel van huwelijken met een Royal van een buitenlands vorstenhuis. De tiara’s en juwelen hieronder staan dus niet tot Mary’s beschikking, maar ik vind het te interessant om ze niet te laten zien ;).

Ook koningin Margrethe heeft tiara’s in eigen bezit. Deze staan koningin Mary niet ter beschikking. Bye bye tiara’s? Nee, nog niet. We gaan er koningin Margrethe vast nog wel eens mee zien. Wel hoop ik dat de tiara’s later zullen worden toegevoegd aan de stichting. Dit zijn Margrethes privé juwelen:

• Baden Palmette tiara. Deze diamanten tiara, is gemaakt door juwelier Koch. De tiara was een huwelijksgeschenk van keizer Wilhelm I voor zijn dochter prinses Luise. Haar dochter trouwde in de Zweedse koninklijke familie, waardoor de tiara daar terecht kwam. Margrethes moeder, Ingrid van Zweden, was de achterkleindochter van Luise. Zij nam de tiara mee naar Denemarken, toen ze met koning Frederik IX trouwde. Koningin Margrethe erfde de tiara van haar moeder, bij haar overlijden in 2000. Ze draagt deze tiara regelmatig, maar leent het ook wel eens uit aan familieleden.

• Bloemen aigrette tiara: de tiara bestaat uit diamanten die zijn gerangschikt in de vorm van bloemen. De tiara kan in gedeeltes los worden gemaakt, waardoor het ook als haarsieraad kan worden gedragen. Het is niet zeker waar het sieraad precies vandaan komt. Rond 1960 was het eigendom van de tenor Lauritz Melchior. In 1963 werd de tiara verkocht aan koning Frederik IX van Denemarken, de vader van koningin Margrethe. Er wordt gespeculeerd dat de tiara vroeger van de Russische grootmoeder van koning Frederik IX is geweest en dat hij het daarom mogelijk gekocht heeft. Feit is dat koningin Ingrid de tiara heeft gedragen en dat koningin Margrethe de tiara erfde bij haar moeders dood in 2000. Overigens is het mij niet duidelijk of de tiara wel of niet bij de Loose Trust Comittee is. Zolang het niet bevestigd is, ga ik er vanuit dat hij van haar zelf is. Als we koningin Mary er toch mee zien, is de kans groot dat hij wel in de Stichting hoort.

• Turkooizen bandeau: de bandeau is in ieder geval te herleiden naar prinses Margaret van Connaught, die was getrouwd met Gustaf Adolf van Zweden. Dochter prinses Ingrid erfde haar de bandeau, en bracht deze mee naar Denemarken, bij haar huwelijk met Frederik IX van Denemarken. Het motief met margrieten is heel passen voor koningin Margrethe. Margrethe is overigens de beroerdste niet ;). Zo leende ze de tiara een keer uit aan haar nichtje prinses Theodora.

• Naasut tiara: vrij recent is er nog een tiara aan koningin Margrethes privé collectie toegevoegd. Een tiara die bestaat uit goud en diamanten, in bloemmotief. De tiara was een cadeau van Groenland aan de Deense koningin, ter ere van haar 40-jarig regeringsjubileum in 2012. Naasut betekent in het Groenlands: bloemen. Margrethe had inspraak in het design voor de tiara en de oorbellen die er bij passen. De tiara is opvallend anders dan veel andere tiara’s die Royals dragen, doordat het geelgoud de boventoon voert.

• Dat Margrethe van goud houdt, hadden we eigenlijk al wel eerder kunnen weten. Zo liet ze de tiara, die haast meer op een hoofdtooi of haarnet lijkt met allemaal gouden klaprozen, zelf maken. Het juweel is gemaakt van goud en laat heel wat klaprozen zien. Via een stengel zijn de bloemen aan een haarkam bevestigd. In de bloemen zijn kleine parels te zien, en aquamarijnen moeten dauwdruppels voorstellen. De bloemen zijn overigens ook los te dragen. Bij de set horen ook oorbellen en een halsketting. Margrethe gaf in 1976 de opdracht aan kunstenaar Arje Griegst om dit sieraad te maken. Het sieraad is apart en gewaagd en past in dat opzicht goed bij koningin Margrethe. Of het ook bij haar latere erfgenamen zal passen? De tijd zal het leren, maar laten we nog hopen dat het lang duurt en Margrethe er zelf nog van mag genieten.

Prinses Marie

Er zijn ook nog andere tiara’s in omloop, waar koningin Mary geen beschikking over heeft. Zo heeft prinses Marie haar eigen Bloementiara, de Flora Danica tiara en de Nuits Claires tiara. De Bloementiara is van koningin Margrethe, maar prinses Marie heeft het gebruiksrecht. Bij een eventuele scheiding, moet ze de tiara terug geven. De Flora Danica tiara is eigendom van juwelier Flora Danica. Marie mag de tiara gebruiken, wat ze tot nu toe slechts een keer heeft gedaan. Prinses Marie liet zelf in samenwerking met het Franse bedrijf Maison Mauboussin een nieuwe tiara te ontwerpen. Opnieuw een bloemendiadeem, die is gemaakt van witgoud en saffieren. De tiara wordt de Nuits Claires genoemd (heldere nachten).

Prinses Marie met de Flora Danica tiara:

‘Verdwenen’ tiara’s

Het gaat hier om tiara’s die niet echt zijn verdwenen, maar niet meer tot beschikking staan van koningin Mary, koningin Margrethe en prinses Marie.

Thyra’s saffieren tiara

Het gaat hier om een tiara die is gemaakt van goud, zilver en diamanten. De grote diamanten elementen hebben een saffier in het midden. De saffieren kunnen worden vervangen door turkooizen. Oorspronkelijk was de tiara van prinses Thyra van Denemarken. Zij was de dochter van koning Frederik VIII en koningin Louise. Thyra is nooit getrouwd en bleef kinderloos. Prinses Caroline Mathilde, de schoonzus van koning Frederik IX van Denemarken en de echtgenote van prins Knud, erfde de tiara. Voor koningin Margrethe troonopvolger werd, was prins Knud dat. Omdat later de wet werd aangepast en vrouwen troonopvolger mochten worden, werd uiteindelijk Margrethe koningin. Knud en Caroline Mathilde kregen 3 kinderen, waaronder 1 dochter, Elisabeth. Elisabeth, de nicht van koningin Margrethe, erfde de tiara van haar moeder. Bij het het staatsbezoek van Griekenland in 2009, zagen we Elisabeth o.a. nog met de tiara. Inmiddels is het juweel verkocht via de veiling (waarover later meer.)

Alexandrine druppeltiara

Alexandra Manley (de tegenwoordige gravin Alexandra) kreeg van koningin Margrethe een prachtige tiara cadeau voor haar huwelijk met prins Joachim. De tiara werd gemaakt voor koningin Alexandrine, de oma van koningin Margrethe. Margrethe kreeg de tiara op haar 18e verjaardag van haar vader. Deze prachtige tiara heeft allemaal diamanten hangertjes in de vorm van druppels. De hangertjes bewegen mee, waardoor je een schitterend effect krijgt. Helaas is de tiara cadeau gegeven, en niet in bruikleen. Na de scheiding verdween de tiara dus uit de Deense collectie juwelen.

Khedive tiara

Koningin Ingrid (Margrethes moeder) erfde de Khedive tiara van haar Zweedse moeder koningin Margaretha. De diamanten tiara was een huwelijksgeschenk voor koningin Margaretha van de Khedive Egypte. De tiara werd uitgeleend een Annemarie en Benedikte. De dochters van Benedikte en Annemarie droegen deze tiara bij hun huwelijken. Na het overlijden van Ingrid erfde koningin Annemarie de tiara.

Koningin Annemarie’s antieke corsage tiara

Oorspronkelijk was deze tiara een grote diamanten corsage met parels. Koningin Victoria van Zweden liet deze corsage na aan haar kleindochter prinses Ingrid, de moeder van koningin Margrethe. De corsage werd echter vermaakt tot tiara, voor de 18e verjaardag van Annemarie. Prinses Alexia en prinses Theodora hebben de tiara ook gedragen. Daarnaast hebben kroonprinses Marie Chantal, prinses Tatiana en prinses Nina de tiara gedragen bij hun huwelijken met de Griekse prinsen.

Benediktes Bloementiara

Ook voor prinses Benedikte werd een eigen tiara gemaakt voor haar 18e verjaardag. De tiara werd gemaakt van drie broches. 1 broche was eigendom van koningin Alexandrine van Denemarken. De andere 2 broches erfde koningin Ingrid van baron Didrik Bildt. De broches kunnen overigens nog steeds los gedragen worden. In het centrale gedeelte kan een parel of smaragd worden toegevoegd. De tiara is van Benedikte zelf, en dus niet beschikbaar in Denemarken.

Koningin Sophia’s parel en sterren tiara

De tiara met rechtopstaande peervormige parels en diamanten sterren is geplaatst op een slinger van diamanten. Koningin Sofia van Zweden kreeg deze in 1857 als huwelijksgeschenk van haar broer, de toekomstige groothertog Adolphe van Luxemburg. In 1913 erfde koningin Victoria van Zweden de tiara. Koningin Ingrid, de moeder van Margrethe en Benedikte, erfde de tiara in 1930. Op haar beurt erfde prinses Benedikte de tiara in 2000 van haar moeder, koningin Ingrid. Ook deze is helaas verdwenen uit Denemarken.

Info mede met dank aan Kongehuset, All Things Royal, Tiara Mania, Rosenborg slot e.a.