Afgelopen woensdag mocht ik mede namens ModekoninginMáxima een kijkje nemen op Paleis Huis ten Bosch. Eerder schreef ik al over de Japanse Zaal, de Oranjezaal en de Witte Eetkamer. Vandaag is het de beurt aan de Blauwe Salon.
Onherkenbaar. Dat woord schoot me te binnen toen ik de Blauwe Salon woensdagmorgen betrad. Ik kan een heel verhaal ophouden met begrippen als 'grootscheepse metamorfose', maar foto's zeggen in dit geval meer dan duizend woorden. Boven zie je de kamer voor de renovatie, onder de kamer na renovatie.
Bij de start van de renovatie namen koning Willem-Alexander en koningin Máxima contact op met Maurice Scheltens en Liesbeth Abbenes. In de brochure 'De Blauwe Salon' vertelt Maurice meer over de eerste ontmoeting. ‘In de eerste afspraak met het koninklijk paar hier waren we al een beetje aan het brainstormen met elkaar. Wat zij voor ogen hadden was iets dat een klassieke indruk geeft, maar tegelijkertijd heel erg de 21ste eeuw zou moeten uitdragen. Wij hebben een periode stillevens gemaakt van uitgeknipte beelden; tijdens ons gesprek kwam het idee naar voren dat wij daar al het archiefmateriaal van het koningshuis voor zouden kunnen gebruiken. Dat was heel interessant, want het paste heel goed bij die beeldtaal, en dat rijke reservoir aan beelden leek ons een goede basis voor een project – maar de opdracht was nog ver weg en wij moesten eerst maar eens langskomen.
We zagen de salon voor het eerst toen het paleis net was leeggehaald. We stonden in de lege kamer en liepen rond in een uitgekleed gebouw – dat was een vrij surrealistisch moment. Je zag op de wandbespanning de verkleuringen waar schilderijen hadden gehangen, je zag de gelaagdheid van de historie van het paleis. Dat was een vertrekpunt voor het concept.’
Liesbeth: ‘Een leeg paleis spreekt toch wel heel erg tot de verbeelding. Wij vonden die schaduwen en die slijtplekken heel fascinerend, we voelden die gelaagdheid; dat uitpellen van een huis, dat past eigenlijk heel erg goed bij dat papier, hoe wij daarmee werken. We kregen ook de Chinese en Japanse kamers te zien, die klassiek achttiende-eeuws zijn, ongelooflijk decoratief en helemaal intact. De andere twee salons staken daar mager bij af. Het koningspaar liet blijken dat voor hun gevoel het paleis daardoor een beetje ‘scheef hing’: alles gebeurt aan één kant.’
Maurice: ‘We vroegen ons natuurlijk af of we iets zouden maken wat daar helemaal niet paste, misschien iets heel erg abstracts, maar we zijn juist gaan spelen met de beeldtaal die er al was. We hebben daar wel een draai aan gegeven.’ ‘De salon is een ontvangstkamer, een ontmoetingsruimte. We namen het idee van 6 7 De Blauwe Salon Scheltens & Abbenes de ontmoeting als uitgangspunt. We dachten: als je in deze ruimte mensen ontvangt, die hier voor het eerst komen, dan kun je met ze spreken over wat er te zien is, en daarmee wat vertellen over het land, het paleis, het koningshuis. We wilden de gelaagdheid van de geschiedenis van de koning en de koningin in knipsels samenvat – ten, in een collage van het heden en het verleden. We hebben dus een soort familieportret gemaakt. Er is een wand voor koningin Máxima, een wand van koning Willem-Alexander en een wand waarop ze elkaar ontmoeten. Objecten van nu, objecten van toen, moderne en klassieke, gewone en bijzondere. Gedeelde herinneringen.’
Voor de invulling van de drie wandbespanningen mochten Scheltens en Abbenes snuffelen in het Koninklijk Huisarchief én het woonhuis van het koningspaar. De zoektocht leverde een interessante verzameling van objecten op. Stuk voor stuk vertellen ze iets over het leven van Willem-Alexander, Máxima en de drie prinsessen. Zo zien we op de wand van de koning een brandende kaars als verwijzing naar prins Friso, de hermelijnen inhuldigingsmantel, de afgeworpen stropdas van prins Claus, zijn honden en zijn schaatsen.
Op de wand van koningin Máxima zijn ook allerlei interessante objecten te zien en daarom heb ik ze allemaal 'even' genummerd per paneel.
1. Jasmijn, een van Máxima's lievelingsbloemen
2. Pioenroos, Máxima's tweede lievelingsbloem
3. Grand Bernard vaas
4. Piëdestal (voetstuk) uit de 19e eeuw
5. Armstoel uit de collectie van Willem V
6. Vlag en badge van de VN (!)
7. Spaarpot van kokosnoot, als verwijzing naar Wijzer in Geldzaken
8. Máxima's haardecoratie van Prinsjesdag 2015
9. Bijzettafeltje uit Paleis Huis ten Bosch
Op het tweede paneel in beeld:
1. Patagonische condor, als verwijzing naar de bijnaam van Máxima
2. Pioenrozen in lampetkan op schaal
3. Inhuldigingsjurk van Jan Taminiau
4. Inhuldigingsjapon van koningin Juliana. Op de schouder: een vlinder uit de collectie van prins Bernhard
5. De tabouret die is gebruikt op 02-02-2002
6. Blauwwitte vazen met pauw uit de collectie van Huis ten Bosch
7. Zilveren mate-beker.
8. Delftsblauw kommetje
9. De haarstrikjes die door de prinsessen zijn gedragen tijdens de inhuldiging
Op het derde en laatste paneel zien we ook weer allerlei objecten uit het leven van koningin Máxima:
1. IJsvogel, het symbool voor Willem van Oranje
2. Sneeuwbalvaas uit de collectie van Paleis Huis ten Bosch
3. De Machiavelliprijs die koningin Máxima in 2011 ontving
4. Japans Lakkabinet uit de collectie van Huis ten Bosch
5. Pauwenveer
6. Zilveren mate-beker
7. Waaier met orchidëen en kolibri's, geschenk van Beatrix aan Máxima
8. Bijouteriedoos van koningin Sophie, nu in gebruik door Máxima.
De wand in zijn totaliteit:
Nadat de gefotografeerde stillevens naar wens van het koningspaar waren, moest er worden nagedacht over de technische mogelijkheden. De papieren collages zo op de muur plakken was natuurlijk geen optie, en printen op stof, aluminium of behang zou de kleurechtheid niet ten goede komen. Na een speurtocht door heel Nederland kwamen Scheltens en Abbenes uiteindelijk uit bij EE Exclusives in Heeze. De medewerkers van dit bedrijf bleken het ambacht van fotografisch weven goed te beheersen. Maurice Scheltens: ‘We hebben drie verschillende weeftechnieken gebruikt. De achtergronden met wat langere draden, de fotografie van de objec – ten en van de schaduwen weer in een ander soort binding. Dat was een enorm uitzoekwerk. We hebben met EE Exclusives onder de bezielende leiding van Joost Jansen een heel traject afgelegd, waarbij Jansen de verbinding vormde tussen ons en de wevers. We hebben daar allerlei tests gedaan, bijvoorbeeld met zilver en goud: we zagen dat je met geel een mooier goud kunt maken dan met goud zelf. We hebben een speciale kleur laten mengen, een ‘royal blue’. Voor hun was het een heel experiment om in verschillende lagen te weven. Ze zijn echt heel erg ver meegegaan in alle wensen’.
In de brochure over de Blauwe Salon zijn geen foto's te zien van de bevestiging van de wandpanelen. Op de website van Rijksvastgoedbedrijf wel.
Foto: Rijksvastgoed
Foto: Rijksvastgoed
Foto: Rijksvastgoed
Foto: Rijksvastgoed
De drukke en kleurrijke stijl van de wanden, is ook gebruikt voor de inrichting van de salon. Het is jammer dat de kleuren op de foto's niet zo goed overkomen, want de blauwe kussen waren zó intens van kleur, dat ik er gewoon naar bleef kijken. Ook lijkt de ruimte op de foto voller en kleiner dan in het echt, maar minimalistisch kun je het natuurlijk niet noemen 😉
Foto: Corné Bastiaansen
Foto: Corné Bastiaansen
Foto: Corné Bastiaansen
Met mijn eigen telefoon heb ik nog wat foto's gemaakt van de details:
Enkele maanden terug besloot ik -geïnspireerd door Máxima- enkele mooie fotoboeken op mijn salontafel te leggen. En nu wil ik echt niet meer zonder. Het is zo heerlijk om af en toe het boek door te bladeren, met visite erover te praten en gewoon te kijken naar de mooie kaften. Ik kan het echt iedereen aanraden! Nu op mijn salontafel: een boek over Valentino, een fotoboek van Seaman & Schepps en 'De gouden Draad'. Op Máxima's salontafel in de Blauwe Salon ligt oa de Grote Atlas en La Mer.
Natuurlijk ben ik ook in Máxima's werkkamer en de Groene Salon geweest. Daarover later meer.
