Wat moet Amalia op Prinsjesdag dragen?

Nog een week en dan is het zover: Amalia’s Prinsjesdagdebuut. Wat zal de prinses gaan dragen?

Aan het Nederlandse hof hebben ze helaas maar weinig op met pracht en praal. Ik vind dat zowel jammer als onverstandig, maar gelukkig hebben we Prinsjesdag nog! Op de derde dinsdag van september krijgen we koetsen, lakeien, lange jurken, uniformen en hoeden te zien. Genieten geblazen, maar voor ik durf te voorspellen wat prinses Amalia gaat dragen, wil ik eerst de dresscode van Prinsjesdag toelichten.

Ongepast
Tot het eind van de negentiende eeuw is de opening van het parlementaire jaar een mannenaangelegenheid. Pas na het overlijden van Koning Willem lll in 1890 is koningin Emma voor het eerst aanwezig bij Prinsjesdag. Tot 1898, het jaar waarin prinses Wilhelmina volwassen én koningin wordt, leest Emma de troonrede voor. Een bekend schilderij van kunstenaar A.M. Luijt laat zien dat de koningin en haar moeder beiden gekleed zijn in een lange japon. Niet zo verwonderlijk, want korte rokken en mantelpakjes worden nog niet gedragen (aan het hof). De keuze voor een hoofddeksel is ook vanzelfsprekend: vrijwel elke vrouw draagt buitenshuis een hoofddeksel. Het achterwege laten van deze accessoire wordt door velen zelfs bestempeld als zeer ongepast. 

In de jaren die volgen verandert het modebeeld enorm. De roklengte wordt geleidelijk aan korter, de cloche wordt hip en de weelderige japonnen maken plaats voor creaties met een rechtere belijning. Ook de politieke situatie is aan veranderingen onderhevig. Vrouwen krijgen stemrecht en nemen plaats in de regering. Op een foto uit 1925 zijn deze veranderingen goed zichtbaar: 

Ondanks de nieuwe trends en kledingvoorschriften zien we koningin Wilhelmina tijdens haar ambtsperiode op Prinsjesdag verschijnen in een lange japon en een hoofddeksel.

Dankzij de website van het Koninklijk Huisarchief kunnen wij haar japon van Prinsjesdag 1938 uitvoerig bekijken. De creatie van oudroze zijde gebrocheerd met goud werd gedragen met een hoed met struisvogelveer. 

Als Juliana in haar jonge jaren Prinsjesdag bijwoont, doet ze dat volgens de heersende. Lees: een rok tot bóven de enkels en een hoed met neerwaartse rand (cloche).

In de jaren dertig verandert Juliana’s stijl. Haar jurken worden -op dringend advies van haar moeder- meer ingetogen en minder modieus, om zo te laten zien dat het Koninklijk Huis goed op de hoogte is van de economische crisis, de dreigende oorlog en de omvallende monarchieën. Lang verhaal kort: Juliana’s rokken tikken de grond weer aan.

Tijdens de regeringsperiode van koningin Juliana verdwijnt het hoofddeksel steeds meer op de achtergrond. De eerste ministersvrouwen dragen op Prinsjesdag 1977 geen hoed en in plaats van een lange japon een mantelpakje. Koningin Juliana trekt zich echter niets aan van de nieuwe kleedgewoontes en blijft trouw haar lange japonnen en hoeden dragen.

Dat de dresscode geen wet van Meden en Perzen is, blijkt op Prinsjesdag 1974. Vanwege een gijzeling in de Franse ambassade draagt koningin Juliana een eenvoudige japon en blijft de gebruikelijke pracht en praal achterwege. 

Prinses Beatrix woont in 1956 voor het eerst Prinsjesdag bij. Haar eerste jurk is lang, tot de grond, maar in 1957 en 1961 laat ze zien dat een wat kortere roklengte ook prima kan.

Als Beatrix in 1980 op de troon komt, blijft ze op Prinsjesdag hoeden dragen. Dat is geen grote verrassing, want waar haar moeder in de jaren zeventig haar hoed bij minder formele gelegenheden graag achterwege liet, omarmde prinses Beatrix de accessoire juist. Het kwam dus ook weleens voor dat koningin Juliana géén hoed droeg en prinses Beatrix bij dezelfde gelegenheid wél. Prinsjesdag bleef na de troonswisseling in 1980 dus Hoedjesdag. Slechts tweemaal – in 1983 en 1997- zien we de koningin met een haardecoratie in plaats van een hoed. 

Koningin Beatrix in 1983 met haardecoratie:

In 2002 maakt Máxima haar Prinsjesdagdebuut. Dat doet ze in een gewaagde japon van Natan en een haardecoratie van Philip Treacy.

Na de vliegende start in 2002 doet Máxima het vervolgens wat rustiger aan op Prinsjesdag. Haar japonnen zijn prachtig, oogstrelend, maar niet direct grensverleggend. Of we moeten de korte mouw in 2015 meetellen. Laurentien introduceert op haar beurt de koninklijke Prinsjesdagbroek.

Aangezien het kledingvoorschrift voor Prinsjesdag ooit aansloot bij de heersende mode, vervolgens bevroor in de tijd en daardoor los kwam te staan van de do’s en don’ts voor de politica, vermoed ik dat prinses Amalia eveneens in het lang op de loper zal verschijnen. Haar rok hóeft de grond niet aan te tikken, want eigenlijk mogen de royals het zelf bepalen, maar gezien haar voorliefde voor pump & circumstance (bron: het boek van Claudia de Breij), zou het me niet verbazen als de prinses kiest voor continuïteit. Met een hoed hebben we haar tot nu toe nog niet gezien, zelfs niet bij de Raad van State, maar het is wel heel kaal om op Hoedjesdag geen hoofddeksel te dragen. Ik ga dus voor een lange jurk tot over de kuit en een hoed of haardecoratie. Ik ben er al helemaal klaar voor! Jij?