Spoileralert: dit krijg je te zien in Paleis Noordeinde

In de zomer wordt Paleis Noordeinde drie zaterdagen opengesteld voor publiek. Ik mocht alvast een kijkje nemen.

Deze zomer gaat er op ModekoninginMáxima een serie van start over koninklijke paleizen in Nederland. We beginnen bij Noordeinde, dus ik heb gisteren tijdens de persbezichtiging mijn ogen en oren goed opengehouden. Alle informatie over de zalen bewaar ik nog even, maar ik kan je wel vast bijpraten over al het moois dat de 11.000 bezoekers van de zomeropenstelling te zien krijgen.

De route begint dit keer in de vestibule aan de achterzijde. In de garderobe, vlak bij de moderne deuren van Marte Rölling, die zijn geplaatst vanwege het galmen en het waaien, kun je een kastje en microfoon ophalen voor een audiotour.

Achter de garderobe bevinden zich de toiletten. Ik weet niet of je daar als bezoeker naar binnen mag, maar als je daar bent, zie je bijvoorbeeld het schilderij hangen dat koningin Beatrix kreeg van de burgermeester van Gent tijdens het staatsbezoek aan België in 2006.

Bij de deuren van de poederruimte (de ruimte waar dames voor een gala nog even kunnen optutten) start vervolgens de rondleiding met een videoboodschap van de koning. “Hartelijk welkom op Paleis Noordeinde, het werkpaleis dat mijn vrouw en ik ter beschikking hebben en bijna het hele jaar door intensief wordt gebruikt. De gebouwen die tot het paleis behoren zijn normaal gesproken volop in bedrijf. Het doet me een plezier dat op een aantal dagen in de zomer Paleis Noordeinde en de stallen de deuren kunnen openen voor belangstellenden zoals u. Hier hebben we onze kantoren, hier ontvangen we binnen- en buitenlandse gasten en worden tal van grote en kleine bijeenkomsten georganiseerd.”

Vervolgens zoomt de koning nog even in op de geschiedenis van het paleis, waarna je naar de rode ontvangstkamer kunt gaan voor het volgende hoofdstuk van de audiotour. Vroeger was de ruimte een bibliotheek en zilverkamer, tegenwoordig vinden er kleine ontvangsten plaats.

Natuurlijk wordt de Indische Zaal, met het indrukwekkende houtsnijwerk, niet overgeslagen. Via de “marmeren” pilaren (die eigenlijk van hout zijn en alleen beschilderd zijn met marmer-imitaties) en de Koninginnetrap kom je vervolgens op de eerste etage. Kijk daar even naar boven, dan zie je een prachtige plafondschildering van Rudi van de Wint.

Vervolgens kom je op de route de Marotzaal, de Putti-kamer, de voorruimte van de Putti-kamer, zijpaviljoen 1 van de Grote Balzaal, de Grote Balzaal, zijpaviljoen 2, de groene Antichambre, de galerijzaal, de kleine balzaal en de balkonkamer tegen. Geen nieuwe ruimtes en eerlijk gezegd vond ik dat wel jammer. Ik had graag eens een kijkje willen nemen in de bibliotheek of de gastenvleugel. De audiotour brengt de kamers wel tot leven, dus als je er bent, zet dan zeker de koptelefoon op.

Door de audiotour is er in de toekomst ook meer mogelijk qua openstelling, zo werd mij verteld. Het zou fantastisch zijn als het paleis volgend jaar zomer een paar weken open kan zijn, zodat de mensen die in het weekend moeten werken ook een kijkje kunnen nemen. Na afloop van de audiotour mag je via de Koningstrap het paleis aan de voorzijde verlaten. Loop je op de trap, kijk dan even naar het schilderij van Wilhelmina van Pruisen. Geheel volgens de mode van haar tijd staat ze op een luipaardenvel.

Na afloop van de rondleiding mocht ik nog even spreken met Claudia Hörster, de directeur van het Koninklijk Huisarchief. Bij de start van het gesprek vergeleek ik het paleis met een geschiedenisboek, waarin elke bewoner zijn of haar pagina heeft geschreven. De plexiglasdeuren in de hal staan op de pagina van koningin Beatrix, de Indische zaal op de pagina van koningin Wilhelmina, etcetera. Maar wat staat er dan op de pagina van koning Willem-Alexander? Claudia Hörster: “Het is goed om te weten dat het paleis vroeger een woonpaleis was. Prinses Wilhelmina en prinses Juliana zijn hier geboren. Door de jaren heen heeft het paleis een andere functie gekregen. In 1948 woedde hier een grote brand en vanwege de tijd (net na de oorlog, JD) moest er worden gewacht met een restauratie. In aanloop naar de inhuldiging van koningin Beatrix is het paleis grondig gerestaureerd en in oude glorie teruggebracht. Alle meubelen kwamen weer terug, alle kunst. Maar de koningin wilde ook Nederlandse kunstenaars hier vertegenwoordigd zien. Dat zie je onder andere bij de glazen deuren van Marthe Rölling en de plafondschildering van Rudi van de Wint. Bij zijn inhuldiging in 2013 heeft koning Willem-Alexander gezegd: “We gaan eerst Huis ten Bosch restaureren, niet alles tegelijkertijd.” Met heel veel respect voor wat er is, is er wel het een en ander vernieuwd, maar niet bij de representatieve zalen. In de kantoorvleugel zijn er nieuwe tapijten aangebracht bijvoorbeeld.”

Natuurlijk vroeg ik ook naar het mooiste plekje van het paleis. Claudia Horster: “Het meest verrassend vind ik de Indische Zaal, maar als je in de voorvestibule staat op de benedenverdieping heb je heel mooie lichtinval. Ga daar maar eens staan. Het is er prachtig.”