Oké, de Britten hebben meer, maar in vergelijking met de overige royals hebben de Oranjes een riante verzameling juwelen. Anneke vroeg zich af hoe dat eigenlijk komt. In deze blog lees je het antwoord.
Tegenwoordig kan iedereen die dat wil zichzelf behangen met kettingen, armbanden en oorbellen. Voor een paar euro kun je bij de Zara of H&M al je hart ophalen. Vroeger, en dan heb ik het over honderd, tweehonderd jaar geleden, was dat nog heel anders. De arbeiders kwamen met moeite rond. Zag je in die tijd een fonkelend collier voorbij komen, dan wist je dus: dit is een dame van stand.
Juwelen dienden vroeger dus als statussymbool. Geen wonder dat het blauwe bloed doorlopend op zoek was naar mooie, exclusieve stenen. In tijden van oorlog dienden ze ook wel als vorm van bestaanszekerheid. Wie snel moest vluchten, kon immers met een paar parels en diamanten ergens anders zo weer opnieuw beginnen.
Topstukken
Inmiddels staan de zaken er wel wat anders voor, maar de Oranjes hebben nog steeds een riante verzameling juwelen tot hun beschikking. Zo kan Máxima uit zo’n twintig verschillende diademen kiezen. Daar zitten echte topstukken tussen, bijvoorbeeld het Stuartdiadeem of de Württembergtiara. Dit zijn echt juwelen van wereldklasse. Daarnaast heeft de koningin ook tientallen broches, armbanden en colliers tot haar beschikking.
Kijken we naar de mogelijkheden voor haar Belgische collega Mathilde, dan komen er hele andere getallen voorbij. Voor haar huwelijk leende Mathilde een art deco-diadeem van koningin Paola, maar dat was één keer. Bij gala’s varieert Mathilde met slechts drie verschillende diademen. Koningin Letizia van Spanje is met zeven verschillende diademen gespot en de diademen die koningin Mary van Denemarken tot nu toe heeft gedragen, zijn ook op twee handen te tellen.
Maar hoe komen de Oranjes dan aan zoveel juwelen?
De Oranjes hebben het dus goed voor elkaar, maar komt dat dan? Zijn het zulke big spenders? Ja en nee. Laten we de lijn oppakken bij koningin Anna Paulowna, die getrouwd was met koning Willem ll. We hebben het dan over vijf generaties eerder dan onze huidige koning, Willem-Alexander. Anna Paulowna was een heuse ekster en kreeg als tsarendochter een riante toelage uit Rusland. Daar kocht ze graag juwelen van. Haar man, Koning Willem ll, was aan het einde van zijn leven weliswaar bankroet, maar de twee waren niet in gemeenschap van goederen getrouwd. Voor haar overlijden dacht Anna Paulowna goed na over de toekomst van haar juwelencollectie. Die mocht niet zomaar verkocht worden. Per juweel gaf de koningin aan waar het heen moest. De diamanten die zij verkregen had via haar moeder Maria Feodorovna gingen bijvoorbeeld naar haar oudste zoon, koning Willem lll. Die liet er in 1879 een nieuwe parure van maken, die je Emma op de foto hieronder ziet dragen.
De grote aquamarijn, die vandaag de dag vaak aan een broche bevestigd wordt, komt naar verluidt ook uit Anna’s juwelenkluis.
Saffieren van Anna
Het grootste deel van Anna’s collectie ging naar haar enige dochter, Sophie. Haar jongste zoon, Hendrik, kreeg eveneens wat juwelen toebedeeld. Voor ieder erfdeel liet Anna Paulowna vastleggen dat de juwelen binnen de familie Oranje-Nassau moesten blijven. Hierdoor werd verkoop onmogelijk. Toen Hendrik, de jongste van de drie, overleed, kon zijn echtgenote Maria de juwelen dus niet erven. Ze moesten immers binnen de familie blijven. Omdat het echtpaar kinderloos was gebleven, gingen de juwelen naar koning Willem lll en zijn zus Sophie. Op deze manier kwamen de Oranjes aan de saffieren van het grote saffieren diadeem.
De saffier van de diamanten strikbroche komt ook uit Anna’s nalatenschap.
De ovalen saffier van de tweede strikbroches van de Oranjes hebben we ook te danken aan Anna.
Met dank aan Sophie
Door naar de volgende generatie. De eerste vrouw van koning Willem lll, koningin Sophie, kreeg een riante bruidsschat mee. Van haar parels en diamanten werd in de tijd van Emma en Wilhelmina het zogeheten Württembergdiadeem gemaakt.
De strikbroche met zachtroze diamanten kwam ook via Sophie in de Oranjecollectie.
De diamanten korenaren van het korenaardiadeem komen ook van Sophie.
En er zijn meer korenaren van Sophie. Via Koningin Catherina (Paulowna) von Württemberg, de zus van Anna Paulowna, kwam onderstaande broche in het bezit van haar dochter koningin Sophie (de eerste echtgenote van Koning Willem III). Na haar dood ging het juweel naar Sophie’s zoon, prins Alexander. Het vroegtijdige overlijden van de Prins zorgde ervoor dat de korenaren geërfd werden door zijn halfzus, Prinses Wilhelmina. De broche is inmiddels gedemonteerd en de korenaren worden tegenwoordig gedragen als haar- en hoedversierselen door Koningin Máxima.”
Moois van Emma
De tweede vrouw van koning Willem lll, koningin Emma, werd ondertussen verwend met nieuwe juwelen. De koning was een gulle gever. Zo bestelde hij bij Mellerio een robijnen parure.
De Irisbroche van Mellerio kwam ook via Willem en Emma in de koninklijke kluis terecht.
Ter gelegenheid van haar huwelijk kreeg Emma van haar nieuwe thuisland een indrukwekkende devant de corsage cadeau.
Schoonzusje Sophie (We hebben het hier dus over de dochter van Anna Paulowna, de zus van koning Willem lll) schonk aan Emma een diamanten aigrette, die Máxima tot op de dag van vandaag graag draagt.
Zoals je vast wel weet, kreeg Emma maar één dochter. Vrijwel alle juwelen uit Emma’s collectie gingen dus door naar Wilhelmina. Om de jonge koningin, die op haar achttiende de troon besteeg, aanzien te geven, sprokkelde Emma voor Wilhelmina ook een hele verzameling nieuwe juwelen bij elkaar. Net als haar moeder kreeg Wilhelmina ook maar één dochter, Juliana. Waar in het buitenland riante collecties uit elkaar vielen door verervingen, bleef de Oranjecollectie juist intact.
Een stichting voor de juwelen van de Oranjes
Om te voorkomen dat de juwelencollectie bij haar overlijden uit elkaar zou vallen -en/of haar dochters een grote smak erfbelasting zouden moeten betalen- besloot Juliana de historische juwelen onder te brengen in een stichting. Met de bepaling dat er niets verkocht mocht worden. Daar zal Máxima vast blij mee zijn, want door deze beslissing kan zij vandaag de dag kiezen uit heel veel moois.
Juliana voegde zelf ook regelmatig wat toe aan de collectie. De aquamarijnen bijvoorbeeld.
Bij haar huwelijk kreeg Juliana een brede, diamanten armband cadeau. Die is inmiddels opgebroken, met als resultaat twee armbanden, een ring en enkele broches.
Smaragden uit het stadhouderlijke tijdperk
Van sommige Oranjestenen brengt de geschiedenis ons overigens nog verder terug in de tijd. Bijvoorbeeld het smaragden duivenei, dat Máxima graag draagt. Deze steen komt uit het bezoek van prinses Wilhelmina van Pruisen, de echtgenote van stadhouder Willem V en de moeder van koning Willem l. We hebben het dan over de achttiende (!) eeuw. Na haar dood kreeg koning Willem l de steen -samen met enkele andere smaragden- in zijn bezit. Doordat de steen binnen de familie bleef, kan Máxima er nu mee pronken. Het wachten is nu op prinses Amalia. De steen is dan al negen generaties gebruik door de Oranjes. Het is bijna niet voor te stellen wat hij allemaal al heeft meegemaakt. De wereldoorlogen, de emancipatie, de modernisering van de monarchie en noem het maar op. Wat zal het een eer zijn om zo’n stukje geschiedenis te mogen dragen.
Verder lezen?
In België is er door verervingen juist veel verloren gegaan. Zo schonk Fabiola een groot deel van haar juwelen aan haar familie in Spanje. Hier lees je hoe Mathilde de collectie weer aanvult.
Een aankoopsuggestie voor Máxima: modern, maar toch klassiek: https://inezstodel.com/collectie/nieuwe-aanwinsten/gouden-oorbellen-met-diamant-10/
De belangrijke juwelen collectie, geërfd door de dochter van Anna Paulowna: Sophie van Oranje-Nassau, is na de dood door Sophie geërfd door haar kinderen in Duitsland. Maar de generaties daarna zijn verarmd en de collectie juwelen is verdwenen. Het schijnt dat er op veilingen in Duitsland in de tijd van Wilhelmina en later ook misschien nog, naar gespeurd is. Dat deze collectie verdwenen is was een grote frustratie voor de Oranjes. Ze waren van onschatbare waarde met de mooiste Russische edelstenen vervaardigd. Vandaar dat Willem III na zijn huwelijk met Emma en later voor zijn dochter Wilhelmina zoveel nieuwe stukken in Parijs liet maken. Soms ook weer met “losse” stenen die door Anna Paulowna ooit in grote getallen als huwelijks schat naar Nederland zijn meegekomen en wel in Nederland gebleven waren na de dood van Anna of weer terug geërfd waren zoals de blauwe saffieren van Hendrik.
Vergeet niet; de eerste vrouw van koning Willem 3, Sophie, heeft samen met haar zuster de hele juwelencollectie van haar moeder geërfd. Zij was het zusje van Anna Paulowna.
Leuk te weten dat Amalia ook zeer geïnteresseerd is in de juwelen collectie en ze al jong met een tiara op haar blonde koppie stond te dromen voor de spiegel!
Mooi wanneer de juwelen gedragen worden, want als ze alleen in de kluis liggen heeft niemand er plezier van.
Blij met de schitterende NL-collectie! En dat Máxima ze zo stijlvol draagt en vaak.
(En typisch van Fabiola, beetje vals?)
Wat bedoelt u met typisch van Fabiola ? Het gaat toch over Fabiola van België neem ik aan ? Fabiola heeft een aantal juwelen aan Mathilde nagelaten maar er ontbreken wel stukken. Het diadeem van Franco (natuurlijk een zwaar beladen diadeem), maar ook de Tunesische parure zijn verdwenen. Een ketting, erfstuk van haar moeder, ging terug naar haar familie en is recent verkocht voor 800.000 € of zo. Hopelijk laat Paola haar juwelen, die ooit toebehoorden aan Koningin Elisabeth, na aan Prinses Elisabeth. Mathilde zal er allicht niet moeten op rekenen. Koningin Louise-Marie (nr 1) en Koningin Marie-Henriette (nr 2) en keizerin Charlotte hadden een juwelencollectie die mocht gezien worden. Marie-Henriette had bij testament vastgelegd dat alle juwelen ten allen tijde moesten terbeschikking staan van de koningin (first lady). Helaas heeft Leopold II daar geen rekening meegehouden en werden de juwelen van zijn moeder, echtgenote en zuster verdeeld onder zijn dochters. Juwelen waren voor LII slechts bijkomstige “stenen”, hij had het meer voor bakstenen. LOL
Jullie mogen heel trots zijn op de collectie juwelen in Nederland, en de stichting. Daar zitten heel veel prachtige stukken tussen! Ik hoop stiekem dat koningin Mathilde ook achter de muren van het paleis bezig is om zoiets op te zetten. Ik ben alleszins erg blij dat Mathilde, en bij uitbreiding vele royals, af en toe iets nieuws kopen op een veiling. Dat geeft een mooie toekomst voor die waardevolle en authentieke stukken.
De oranjes hebben een prachtige juwelen collectie. Van de kleinere diademen vind ik ze niet allemaal even mooi. Bijvoorbeeld het korenarendiadeem zou ik liever zien als halsketting. Heb je er meteen een mooi collier bij 🙂
Ook het diadeem wat Mabel droeg op haar huwelijksdag zou ik liever verwerkt zien in bijvoorbeeld een set mooie oorbellen. Ik vind dat zo’n nietszeggend diadeem. Een diadeem zie ik het liefst groot, zoals het saffieren diadeem of het Mellerio diadeem.
Overigens vind ik de suggestie om de herkomst van de stenen te achterhalen persoonlijk niet nodig. Laten we daar mee ophouden denk ik dan. Voor de meeste juwelen is volgens mij gewoon netjes betaald of deze zijn als cadeau gekregen. Er zijn genoeg rekeningen aanwezig van juwelen en daarnaast draagt Maxima een collier parels met daarin stenen van Amalia van Solms waar destijds gewoon voor betaald is.
Hun positie in combinatie met sowieso al heel veel bezit en af en toe behangen met juwelen maakt je wel erg kwetsbaar… Altijd zware bewaking nodig; doodeng. Wat onvrij.
Als ze de grote juwelen dragen, worden de dames extra beveiligd, is me verteld. Als de juwelen vervoerd worden, gebeurt dat ook onder bewaking.
Een van de redenen waarom ik denk dat niet alle trips of (buitenlandse) huwelijken bijwonen van tevoren in detail bekend hoeven te zijn. Bij sommige bezoeken is het duidelijk dat er veel juwelen gedragen worden dus dat maakt kwetsbaar. Wellicht een (wisselend) gezelschap van betrouwbare journalisten onder (tijdelijk) embargo? Als we het maar wel achteraf allemaal mogen zien als iedereen weer veilig thuis is en alles in de kluis weggeborgen.
De Oranjes hebben een prachtige collectie, en met Maxima is er ook veel nieuws aangekocht. Da’s natuurlijk een andere collectie, geen diademen, maar ook echt supermooie en peperdure juwelen van allerlei soort. Als ik me niet vergis ook echt veel over de jaren. Ik ben benieuwd of stukken hiervan na verloop van tijd/generaties ook tot de historische collectie zullen behoren. Tja, zal ik waarschijnlijk nooit weten tenzij ik echt héél oud word 🙂
Ik hoop eigenlijk dat het merendeel van de echt kostbare stukken aan de stichting wordt toegevoegd zodat het behouden blijft. Misschien iets te kort door de bocht maar ook aangekocht door salarissen en onkostenvergoedingen van positie, dus mooi als het daar dan ook bewaard kan blijven?
Wat een prachtige collectie hebben de Oranjes. Met dank aan Juliana voor het opzetten van de stichting. Het lijkt mij een genot om eens live te neuzen tussen alle sieraden.
Ja Juliana heeft gezorgd voor de juwelen stichting. Belangrijk voor het voorlopige behoud van de collectie. Toch kan een stichting door de familie uiteindelijk toch opgeheven worden als Nederland in de toekomst zou kiezen om een eind aan het koningschap te maken. Dan zou de familie een en ander toch te gelde kunnen maken. Daarnaast is de stichting door Juliana opgezet, om te voorkomen dat er na haar dood erfenisperikelen zouden ontstaan en er door haar nabestaanden veel successierechten betaald zouden moeten worden….
Het zal vast wel ergens goed goed gedocumenteerd zijn en ik ben blij dat de juwelen ook nog gedragen worden en soms gerestyled zijn. Het zijn geen alledaagse stukken en t is mooi dat de familie bij bijzondere gelegenheden ze gebruikt.
Blij dat Juliana besloten heeft om de sieraden in een stichting onder te brengen, waardoor de collectie bijeen blijft.
En nog blijer dat Maxima al dat moois gewoon draagt. Ik vind het allemaal prachtig om te zien en reuze interessant om te lezen wie wat in de loop vd tijd gedragen heeft.
Waar de edelstenen oorspronkelijk vandaan komen ligt gevoelig en wordt terecht aangestipt door Juffrouw Annie.
Het is allemaal prachtig, maar ik mis informatie. De herkomst van de juwelen gaat niet verder terug dan degene die ze gekocht heeft. Het blijft onduidelijk waar de stenen nu echt vandaan komen. Uit mijnen in landen die gekoloniseerd werden door Westerse landen? Ik vraag me wel eens af aan wie al die glimmers nu werkelijk toebehoren. De grootste diamant uit de Engelse kroonjuwelen is feitelijk gejat uit Zuid-Afrika. Ongetwijfeld is dit niet de enige steen waarvoor dit geldt.
Tja, als we álle lijnen gaan volgen, komen we uiteindelijk uit bij de Maker ervan: God.
Haha jaaa… maar moesten de schepselen Gods zich ook niet aan de 10 geboden houden? 😄😇Het zou toch fantastisch zijn wanneer de Europese vorstenhuizen zich eens achter de oren krabben over een gedeeltelijke teruggave van onrechtmatige gestolen geld en goederen? 🤴
Als het recent is aangeschaft: ja. Gaat het om stenen die eeuwen terug verkregen zijn: nee.
Ik zal dit nog iets meer duiden. Bij het Koninklijk Huisarchief zijn onderzoekers druk bezig met het achterhalen van de herkomst van de koninklijke collectie, om zo roofkunst te herkennen. In de praktijk blijkt dit enorm ingewikkeld te zijn. Wat doe je bijvoorbeeld met een ivoren geschenk van de Belgische koning? Niet Filip, maar een paar generaties terug. Dit zou roofkunst uit de kolonien kunnen zijn, maar hoe vind je daar bewijs van? Hoe weet je zeker dat je bij de juiste partijen terecht komt? Wellicht heeft de koning het gewoon rechtmatig verkregen. Voor je het weet breng je een andere monarchie ook nog eens in de problemen. Bij stenen uit de zestiende tot achttiende eeuw lijkt me dit nog ingewikkelder. Vaak gingen die door heel wat handen voor ze bij het blauwe bloed terechtkwamen. Dat ze bij nieuwe aankopen scherp letten op de herkomst van de materialen vind ik wel belangrijk, maar het achterhalen van alle stenen lijkt me een mission impossible.
Het zijn allemaal toppers. De Mellerio en de Pauwentiara worden hier niet eens genoemd. En wat te denken van de unieke soms heel oude parel collecties.
Ik ga binnenkort een overzicht maken van de juwelen die Emma aan de collectie toevoegde. Erna Wilhelmina en Juliana. Zo krijgen we een beter beeld van de tijdslijn en komen alle diademen vanzelf een keer aan bod.
Emma is zeer belangrijk geweest voor de collectie, Niet alleen omdat zij zoveel kreeg van Willem III, de “koning gorilla” die blijkbaar naast het beest in hem ook oog had voor mooie dingen, maar ook omdat zij vele losse edelstenen en diamanten door hof juweliers in Nederland, Duitsland en Parijs liet plaatsen in bestaande maar ook nieuwe juwelen. Emma was ook geïnteresseerd in het behoud van unieke stukken en stenen, die de Oranjes ook al vergaarden toen ze nog gewoon een prinselijke familie waren. Ook het Koninklijk Huisarchief is door Emma opgericht en zij heeft het laten bouwen, waardoor de hele geschiedenis van de Oranjes, voor zover mogelijk, tot in details bewaard is gebleven. Daarnaast, beetje macaber hoor, zorgde zij met Wilhelmina dat stoffelijke resten van Oranjes, die bijvoorbeeld in Duitsland begraven lagen, in Nederland bijgezet werden in de grafkelder in Delft…..
Een mooie blog Josine. De juwelencollectie is eerlijk gezegd wat mij het meest fascineert aan de Oranjes. Ik kan gewoon niet genoeg krijgen van die mooie foto’s en Máxima draagt de pronkstukken met heel veel verve. Ik heb goede hoop dat ook Amalia goed gebruik gaat maken van de werkelijk schitterende verzameling, oh ik zie het al helemaal voor me.
Elke keer weer als Amalia in het openbaar haar opwachting maakt is dat waar ik stiekem het meest op zit te wachten😉
Ja wie weet Roos, misschien volgende week wanneer de Sultan van Oman op staatsbezoek komt.
Ik hou ervan en vind de echte stukken mooier dan dingen zoals de veren van vorige week. Maar ik vraag me wel af waarom sommige stukken zoals diademen, broches, halssieraad ed tegenwoordig niet beter in een museum zouden passen.
Mensen zouden beter kunnen sparen voor echt mooie sieraden dan al die goedkope net niet sieraden te kopen. En het is nog steeds iets waar je in kan investeren en zekerheid uit kan halen, kijk hoe de goudprijzen en zilverprijzen stijgen op dit moment.
Helemaal mee eens, Luna. Mijn moeder was een ekster maar ze ging wel voor goud en zilver. Ik ook. Het kost wat maar dan heb je ook wat! En inmiddels stijgen de prijzen….
Mijn opvatting ook belletje en Luna👍
We boffen in Nederland maar met zo’n goedgevulde juwelenkluis. En wat zitten er mooie dingen bij. Juwelen van vroeger, maar ook aangevuld met stukken meer van deze tijd. We hebben geluk dat Maxima hier zoveel van gebruikt en ook de verschillende manieren waarop de juwelen met elkaar gecombineerd of veranderd kunnen worden.
“Elk nadeel heb z’n voordeel” zei Cruijff ooit en hij had helemaal gelijk.
Doordat Wilhelmina en Juliana enigste kinderen waren is de collectie intact gebleven en door de stichting blijft deze ook bij elkaar.
Prachtig dat uit een onzekere tijd (1 dochter als opvolger en dat twee keer) dit moois is blijven bestaan.
Heerlijk dat wij nu een koningin hebben die verzot is op juwelen, de flair en durf heeft om ze te dragen en ons daarvan laat meegenieten.
Deze ekster ziet al dat moois héél graag voorbij komen😉🤣
Johan, onze ex buurman. De eenvoud zelve.
Whááát Celeste, buurvrouw van Cruijff. Ik ben serieus zo jaloers!
Ja, echt, in Vinkeveen. Heel fijne gewone buren. Niks fratsen. Geen feesten en partijen. Een enkele keer het hele elftal bij ze over de vloer, in gesponsorde , allemaal dezelfde auto’s.
De kinderen werden opgehaald met een bus, gingen naar Amsterdam naar school. Internationaal.
Heb jarenlang een heel grote ycca in de kamer gehad. Kreeg ik een keer van ze.
Wel duizenden keer hoorden we:” Hier woont Cruyff” als we buiten zaten. En we woonden toch echt ruim 50 meter van de weg.
Ook nog toen ze al lang en breed in Spanje zaten 😄😄
Leuke herinnering.
Wat een prachtig verhaal Celeste👍
⚽🏟️🥅dank 🥅🏟️⚽