Er hangen niet zomaar wat schilderijen in de werkkamer van Willem-Alexander

Een groot deel van de week werkt koning Willem-Alexander in zijn werkkamer op Paleis Huis ten Bosch. Hoewel hij met zijn rug naar het raam zit, heeft hij toch een prachtig uitzicht. Met dank aan Aert Schouman.

Over de kunstsmaak van ons koningspaar is al veel geschreven. Hun voorkeur zou uitgaan naar moderne, strakke, minimalistische werken, maar mijns inziens is hun smaak veel breder dan dat. Zo verzamelen ze werken van de Nederlandse kunst- en behangselschilder Aert Schouman (1710-1792). Aanvankelijk schilderde hij mythologische en Bijbelse thema’s. Later kwamen daar decoratieve werken met (exotische) vogels, zeldzame dieren en planten bij. Inspiratie hiervoor deed hij op in de menagerie van stadhouder Willem V.

Voor de inrichting van het Nieuwe Stadhouderlijke Kwartier op het Haagse Binnenhof plaatste Willem V een grote bestelling bij Schouman. Voor het zogeheten Vogel Cabinet moest de schilder vijf doeken beschilderen met een totale oppervlakte van maar liefst 30m2. Zes jaar na de voltooing van het meesterwerk met allerlei exotische vogels, moest de stadhouder vanwege zijn vlucht naar Engeland alweer afscheid nemen van al het moois. In 1808 liet Lodewijk Napoleon de behangsels naar de vliering van Paleis Huis ten Bosch verhuizen, waar ze zo’n 150 jaar in de vergetenheid doorbrachten. Pas toen het paleis werd opgeknapt vanwege de naderende inhuldiging van Beatrix, werden ze herontdekt, afgestoft en aan de wanden van de Zwarte Eetzaal bevestigd.

Na de inhuldiging van koning Willem-Alexander werden de behangsels overgebracht naar Stichting Restauratie Atelier Limburg en vervolgens tentoongesteld in het Dordrechts Museum. Inmiddels zijn ze weer terug op het paleis, maar waar ze precies hangen is niet bekend.

Wel weten we dat de koning en koningin actief op de veiling speuren naar nieuwe aanwinsten van Schouman. In coronatijd kwamen er twee behangsels op de markt die een duidelijke relatie hadden met de behangsels die Willem-Alexander en Máxima al in hun collectie hadden. Met tussenkomst van Peter Schoon, medebestuurder van de Stichting Historische Verzamelingen werden ze voor 39.000 euro aangeschaft. (Bron: Máxima, meer dan Majesteit). Met eigen ogen heb ik een van de kunstwerken gezien in de kelder van het Koninklijk Huisarchief. Zodra de restauratie is afgerond zullen ze ongetwijfeld een mooi plekje krijgen, hopelijk nadat ze ergens zijn tentoongesteld.

Nu vraag je je misschien af wat dit hele verhaal te maken heeft met de schilderijen op de werkkamer van de koning. Je voelt het vast al wel aankomen: ook die zijn van de hand van Aert Schouman. Het rechtse schilderij is een bovendeurstuk uit 1782. De website van het Koninklijk Huis omschrijft de compositie als volgt: “Bovendeurstuk met exotische vogels. Centraal op een rotsje staat een zilverfazant, op een tak ernaast zit een oranje rotshaantje en een niet identificeerbare vogel, in de lucht vliegt een paradijsvogel.”

Het linker schilderij is eveneens een bovendeurstuk uit 1782. Op de website van het Koninklijk Huisarchief wordt het werk als volgt beschreven: “Bovendeurstuk met exotische vogels. Centraal staat een mannetjes goudfazant met aan zijn linkerzijde een vrouwtjes goudfazant tussen beide staan twee kuikens. Links op een tak staat een knysnatoerako en rechtsboven in de lucht vliegt een niet identificeerbare vogel.”

Als de koning op een drukke dinsdagavond nog even wat wetten ondertekend of een boekwerk moet doorspitten, heeft hij dus gezelschap van een goudfazant, een knysnatoerako en een rotshaantje. Dat kan slechter, niet waar?

Ben je zelf ook wel te porren voor een exotisch vleugje in je woon- of werkkamer? Dan kun je altijd wat moois scoren voor een heel wat fijner prijskaartje.